İşittim ki, Nuşirevan, ihtizar halinde iken, oğlu Hürmüz’e şu öğütleri vermiştir: Fakirlerin gönüllerini gözet. Yalnız kendi rahatını düşünme. Eğer sen yalnız rahatını düşünecek olursan, senin ilinde kimse rahat edemez. Çoban uyumuş, kurt sürüye dalmış! Bunu 28 akıllı insan kabul etmez. Fıkara takımını muhafaza et ki, şah ahali sayesinde taç taşımaktadır. Padişah bir ağaca benzer, kökü ahalidir. Ağaç ise kökünden kuvvet alır. Elinden geldiği kadar halkın gönüllerini yaralama. Eğer yaralarsan kendi kökünü baltalamış olursun.
Eğer sana, doğru bir yol lâzımsa, padişahların yolu ümit ve korku yoludur. Bir insanda iyilik ümidi, kötülük korkusu olunca akıllılık ona tabiat olur. Eğer bir padişahta bunun her ikisini bulursan; onun ikliminde, mülkünde sığmak bulursun. Çünkü padişah, Cenabı Hakkın lütfuna ümitvâr olduğu için halka merhamet eder. Saltanatı elinden gider diye korktuğu için de halka zarar vermekten korkar. Bir padişahın tabiatinde ümit, korku yoksa o iklimde rahatın kokusu bulunamaz. Öyle bir padişahın mülkünde bulunduğun zaman, ayağın bağlı ise (evli isen), zulme, cefaya razı ol, otur; yok tek at, tek mızrak isen (bekâr isen) başını al başka yere kaç...
Bir iklimde ahaliyi padişahtan memnun görmezsen, o iklimde refah, saadet arama. Kafa tutan, kabadayı padişahlardan, kahramanlardan korkma, fakat Allahsan korkmıyandan kork. Bir padişah memleket ahalisinin gönlünü yıkıyorsa, o, memleketin mâmur olmasını ancak rüyada görür. Bir memleketin harap, padişahın bednam olması zulümden ileri gelir. Bu sözün hakikatini ancak ince, derin düşünen kimse bulur. Ahali saltanatın yardımcısı olduğu için ahaliyi zulümle öldürmek lâyık değildir. Köylüyü, çiftçiyi kendi faiden, saadetin için gözet. Çünkü, ecir aldığı ücretten memnun olursa, daha çok iş yapar. Hem de kendisinden iyilik gördüğün kimseye kötülük etmek erlik, insanlık değildir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder